Cây điều: Tìm hiểu đặc điểm, kỹ thuật trồng và cách chăm sóc

Cây điều đem đến giá trị kinh tế vượt bậc, đây là một trong những loại nông sản xuất khẩu chủ lực của nước ta hiện nay. Điều hay còn gọi là đào lộn hột, là cây công nghiệp góp phần không nhỏ để cải thiện kinh tế cho bà con nông dân. Để có được những thông tin chi tiết về loại cây này, mời bạn đọc cùng Cây Trồng Miền Nam tham khảo bài viết sau.

Nguồn gốc xuất xứ của cây điều

Cây điều có nguồn gốc xuất xứ ở vùng Đông Bắc Brazil, đây là một loại cây mọc hoang trên bãi cát ven biển và vùng đất xung quanh. Một số người dân Bồ Đào Nha đã mang điều đến trồng ở khu vực Ấn Độ, Malaysia và một số quốc gia gần bờ biển Đông Phi. Sau đó nó được nhiều người biết đến và trồng một cách rộng rãi tại các nước nhiệt đới ở Châu Á.

Thời gian đầu, cây điều thường chỉ được sử dụng để che phủ và chống xói mòn đất. Sau khi phát hiện thấy giá trị ưu việt của nó thì người ta đã canh tác trên một diện tích rộng và biến nó trở thành cây công nghiệp giá trị cao.

Hiện nay, chúng được trồng phổ biến tại 50 quốc gia khác nhau, trong đó nhiều nhất phải kể đến là: Ấn Độ, Mozambique, Malaysia, Brazil, Srilanka, Tanzania, Philippines, Nigeria, Kenya…

Ở Việt Nam cây điều du nhập vào từ những năm 1980, sau đó được đánh giá là loại cây công nghiệp đa mục đích, có tác dụng hiệu quả trong việc phủ xanh đất trống đồi trọc.

Hiện nay, chúng đang được trồng rộng rãi ở các tỉnh khu vực Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và duyên hải Nam Trung Bộ như: Đồng Nai, Bình Phước, Bà Rịa – Vũng Tàu, Lâm Đồng, Bình Thuận, Đắk Lắk, Đắk Nông…

Việt Nam đang là có sản lượng điều nhân xuất khẩu top đầu trên thế giới. Và là nước thứ 3 có diện tích trồng điều lớn nhất thế giới sau Bờ Biển Ngà và Ấn Độ.

Một số đặc điểm chính của cây điều

Điều là cây công nghiệp lâu năm có tuổi thọ lên đến khoảng 40 năm tuổi, cây cho năng suất ổn định trong giai đoạn khoảng 10 đến 20 năm sau khi trồng. Dưới đây là những đặc điểm cơ bản nhất của cây:

• Rễ: Là loại rễ cọc, các rễ ngang phát triển mạnh để tìm kiếm chất dinh dưỡng. Khi trồng trên đất tơi xốp thì khoảng 2-3 tháng sau khi trồng, cây đã cắm sâu xuống 80cm.
• Thân cây: Chiều cao thân đạt từ 6-8m, sinh trưởng trong điều kiện tốt có thể cao đến 10m. Trên thân và cành có nhiều mủ, tán cây hình dù, phát triển theo chiều ngang.
• Lá cây điều: Lá thường tập trung nhiều ở đầu cành, lá thường có chiều cao từ 10-20cm, chiều rộng 5-10cm, cuống lá ngắn. Phiến lá khá dày với những đường gân nổi rõ. Khi còn non, lá có màu xanh nhạt; khi già chuyển sang màu xanh đậm.
• Hoa: Cây điều thường trổ hoa vào khoảng cuối mùa mưa, chuẩn bị sang mùa khô. Hoa mọc thành từng chùm, mỗi chùm có vài chục hoặc hàng trăm hoa. Sau 3 năm trồng thì cây bắt đầu trổ hoa, thời gian ra hoa kéo dài khoảng 3 tháng.
• Trái điều: Điều hay đào lộn hột, bởi trái điều thật ra chỉ là một trái giả với phần cuống quả phình to tạo thành. Trái điều chính là hạt điều mà chúng ta sử dụng.

Trái giả chiếm trọng lượng đến 90% do phần cuống quả phình to, khi chín quả điều thường có màu hồng hoặc màu vàng, trọng lượng quả giả từ 45 đến 60g.

Trái thật chỉ chiếm 10% trọng lượng quả. Hạt điều có dạng hình hạt đậu lớn, khi còn tươi lớp vỏ ngoài có màu xám xanh và sẽ chuyển sang màu nâu sau khi phơi khô. Trọng lượng hạt từ 3-5g.

Những giá trị vượt trội của cây điều trong cuộc sống

Trồng cây điều giúp mang lại lợi nhuận cao cho các hộ trồng cây ăn trái hiện nay. Ngoài giá trị về kinh tế, điều còn có giá trị dinh dưỡng cao và cũng là thành phần của nhiều bài thuốc chữa bệnh.

+ Giá trị kinh tế

Nhân hạt điều có giá trị kinh tế cao cho các nhà vườn, vì nó cung cấp nhiều nguồn dưỡng chất dồi dào và có lợi cho sức khỏe. Ngoài tinh bột, đường, chất béo… hạt điều còn chứa khoảng 2,49% sắt, canxi, photpho và các loại vitamin. Nhân hạt điều được sử dụng để chế biến thành nhiều sản phẩm khác nhau như điều rang, bánh kẹo nhân hạt điều.

Bên cạnh sử dụng để sản xuất, thì điều còn được ép để lấy dầu, vì trong vỏ hạt điều có chứa từ 23 -28% dầu. Dầu vỏ điều rất dễ cháy, lên màu đẹp nên còn được ứng dụng để chế vecni cho sơn chống thấm, đồ gỗ.

Hiện nay ở nước ta diện tích đất canh tác cây điều ngày càng mở rộng hơn bởi giá trị kinh tế chúng mang lên rất lớn.

+ Giá trị dinh dưỡng

Trái điều chứa hàm lượng vitamin C nhiều gấp 5 lần trái cam, bên cạnh đó còn có vitamin B2, chất khoáng, đạm dồi dào. Trái điều có thể ăn được, nhưng thường thì không mấy ai ăn vì nó gây ra cảm giác khó chịu cho lưỡi. Thường chúng ta chỉ sử dụng hạt điều.

Hạt điều mang đến những tác dụng tốt cho hệ tim mạch, xương khớp. Ăn hạt điều giúp giảm cholesterol, rất tốt cho não. Đây là món ăn dinh dưỡng thích hợp với mọi lứa tuổi khác nhau.

+ Bài thuốc chữa bệnh

Ngoài giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế, cây điều còn được sử dụng trong các bài thuốc chữa bệnh như:

• Thuốc an thần: Lấy 20 – 30g lá điều phơi khô sau đó thái nhỏ rồi sắc nước uống. Loại nước này có tác dụng an thần, giúp bạn dễ ngủ hơn.
• Chữa kiết lỵ: Dùng nhân hạt điều và măng cụt, hạt cau già, rau má, mỗi loại 30g, sắc đặc chia 3 lần uống/ ngày.
• Chữa tiêu chảy: Lấy vỏ cây phơi khô, thái mỏng sắc lấy nước uống.

Ngoài ra, chúng còn có tác dụng chữa đau nhức, chữa chai chân, nứt nẻ chân, vết loét, chữa viêm họng hoặc chống nôn mửa…

Những điều kiện cần thiết để trồng cây điều

Đây là cây công nghiệp dài ngày, mang lại giá trị kinh tế cao. Để cây điều mang về năng suất cao, bà con cần nắm rõ được kỹ thuật trồng cơ bản nhất. Trước khi áp dụng kỹ thuật trồng cây điều, bà con cần chuẩn bị những điều kiện như sau:

• Đất trồng: Điều có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau. Nhưng chúng sẽ sinh trưởng tốt ở khu vực có tầng đất sâu, khả năng thoát nước tốt, thành phần cơ giới nhẹ .
• Ánh sáng: Đây là cây ưa sáng hoàn toàn, đồng thời ra quả ở vị trí đầu cành. Bởi thế bà con nên trồng đơn độc, trồng với mật độ phù hợp để đảm bảo nhận được đầy đủ ánh sáng.
• Lượng mưa: Lượng mưa trung bình khoảng 1.000 – 2.000mm/ năm là lý tưởng nhất để loại cây này sinh trưởng thuận lợi. Trồng điều nên ưu tiên khu vực có khí hậu hai mùa rõ rệt.
• Nhiệt độ: Mức nhiệt độ lý tưởng để cây điều phát triển là khoảng từ 24 – 28 độ C, không nên trồng cây ở khu vực có nền nhiệt trung bình 20 độ C.
• Thời vụ trồng điều thích hợp: Bà con nên trồng vào khoảng đầu mùa mưa từ đầu tháng 6 tới giữa tháng 8 dương lịch. Đất trồng lúc này thường mềm hơn, dễ làm, cây nhanh thích nghi.

Hướng dẫn cách trồng cây điều đem lại năng suất cao

Kỹ thuật trồng điề nhìn chung khá đơn giản, tuy nhiên bà con cần thực hiện theo đúng quy trình để đảm bảo năng suất và hiệu quả cao. Cùng xem ngay một số hướng dẫn dưới đây nhé:

+ Cách chọn giống cây

Nhân giống cây từ những cây mẹ có năng suất cao, tỉ lệ nhân lớn, kích cỡ hạt ít hơn 170 hạt/kg, đồng thời có số chùm, số trái lớn, tỉ lệ chồi ra hoa cao. Bên cạnh đó, cây giống cần đảm bảo khả năng sinh trưởng khỏe, tán đều và khả năng chống chọi tốt với sâu bệnh.

Ưu tiên lựa chọn giống điều ghép, đây là giống cây chất lượng, giúp cho quá trình canh tác thuận lợi, sớm cho trái với chất lượng hạt tốt.

+ Làm đất

Làm đất là quy trình bắt buộc để giúp cây trồng có được điều kiện sinh trưởng tốt nhất. Việc làm đất cần tiến hành bằng cách cày bừa, xới xáo kỹ càng vườn trồng. Đi kèm với đó là loại bỏ cỏ dại, mầm bệnh còn tồn tại trong đất.

Tiến hành làm đất vào đầu mùa mưa khi mà cỏ dại mới tái sinh. Sau khi làm đất thì tiến hành đào hố kích thước 50 x 50 x 50cm, tiếp theo là bón lót rồi phủ đất bằng mặt vườn, phơi ải ít nhất 1 tháng trước khi trồng.

+ Mật độ trồng cây điều

Mật độ trồng cây phù hợp giúp khai thác tối đa diện tích vườn trồng, cũng đảm bảo mang đến không gian lý tưởng để cây trồng sinh trưởng tốt. Trong giai đoạn đầu, khoảng cách trồng sẽ là 8 x 6m, hoặc 10 x 5m tương đương với 200 cây/ ha. Ở những giai đoạn sau thì cần tỉa thưa bớt để tạo khoảng cách 8 x 12m hoặc 10 x 10m tương đương với mật độ 100 – 120 cây/ ha.

+ Cách trồng cây điều

Thời tiết vào mùa mưa với điều kiện mưa ổn định thì có thể đem những cây giống đủ tiêu chuẩn xuất khỏi vườn ươm ra trồng.

Với những vườn trồng là đất xám có hàm lượng sét cao thì cần tiếp hành đắp gốc đảm bảo không để đọng nước trong hố, nhất là sau những trận mưa lớn.

Đào lỗ ở giữa các hố đã chuẩn bị, đảm bảo kích thước và độ sâu lớn hơn bầu đất cây con. Rạch một đường dọc bầu cây, loại bỏ lớp nilon bọc bên ngoài và đặt bầu vào trong lỗ.

Tiến hành lấp đất chặt chẽ, sau đó tưới nước cho cây là hoàn tất cách trồng cây điều.

Kỹ thuật chăm sóc cây điều chi tiết nhất

Cách chăm sóc cây điều không quá phức tạp, tuy nhiên yêu cầu bà con cần thực hiện một cách chuẩn xác. Một số những yêu cầu cơ bản sẽ là:

• Tưới nước: Lượng nước tưới sẽ tùy theo tình hình thời tiết. Nên tiến hành đánh bồn với đường kính 2 – 4m xung quanh gốc để việc tưới nước được chủ động hơn.
• Làm cỏ: Trong giai đoạn đầu trồng điều, nên trồng xen canh các cây ngắn ngày họ đậu. Nó giúp giảm bớt cỏ dại mọc và gia tăng thêm thu nhập cho bà con. Song song với đó là tiến hành làm cỏ thường xuyên để cây có thể sinh trưởng thuận lợi nhất.
• Cắt tỉa tạo tán: Cây khi đạt chiều cao 0.8 – 1m thì cần hãm ngọn. Nuôi 3 – 5 cành chính mọc lên từ thân chính, tiến hành tạo tán cân đối về các hướng. Sau mỗi vụ thu hoạch cần cắt tỉa đi cành khô, chồi vượt hay cành sâu bệnh để đảm bảo độ thoáng cần thiết cho cây.
• Bón phân: Khi trồng điều, bà con cần tiến hành bón lót và bón thúc cho cây. Bón lót được thực hiện khi đào hố trồng cây để tạo điều kiện lý tưởng cho cây sinh trưởng. Bón thúc được tiến hành theo từng giai đoạn cụ thể với những yêu cầu riêng.

Giai đoạn kiến thiết: Sử dụng phân bón NPK 20-20-15 hoặc NPK 16-16-8 hay NPK Humax Rong Biển để rễ, cành, lá… phát triển.

Giai đoạn kinh doanh: Tiến hành bón thúc 2 – 3 đợt mỗi năm, tập trung chính vào đầu và cuối của mùa mưa. Sử dụng các loại phân như: NPK Hà Lan 17-7-17, NPK Hà Lan 20-20-15 hay NPK Hà Lan 16-9-21…

Cây điều là một loại cây công nghiệp lâu năm được canh tác rộng rãi ở nhiều tỉnh thành tại Việt Nam. Hiểu rõ về những kỹ thuật trồng và chăm sóc cây đúng chuẩn sẽ giúp quá trình trồng được thuận lợi hơn, đặt năng suất cao hơn. Để mua cây giống chất lượng, bà con hãy tham khảo Cây Trồng Miền Nam nhé.

Nhà sáng tạo nội dung

Thuỳ Trang

Tôi là Nguyễn Thuỳ Trang– chuyên gia biên tập nội dung với kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn về truyền thông đa phương tiện, content maketing nhiều lĩnh vực khác nhau: cây giống, làm đẹp, nội thất… hy vọng những thông tin chia sẻ của mình sẽ giúp bạn có được những kiển thức hữu ích và chọn được những sản phẩm phù hợp với nhu cầu.

See author's posts